Κώστας Καραμανλής: Από το Φεβρουάριο του 2008, μπροστά στην εντεινόμενη πίεση του διεθνούς περιβάλλοντος, αναπτύξαμε συγκροτημένη δέσμη πρόσθετων μέτρων και ξεκινήσαμε τη σταδιακή ενεργοποίησή τους.
Από τα πρακτικά της Ολομέλειας της Βουλής
Περίοδος: ΙΒ, Σύνοδος: Α΄, Συνεδρίαση: ΡΟΕ΄ 27/06/2008
« Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, τα πιο σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία είναι η ανεργία και η ακρίβεια. Και αυτό, γιατί κυρίως πλήττουν -και πλήττουν δυσανάλογα- τους οικονομικά ασθενέστερους. Δεν αντιμετωπίζονται ούτε εύκολα ούτε από τη μια στιγμή στην άλλη· έχουν βαθιές ρίζες στο χρόνο και, βέβαια, επηρεάζονται έντονα από το διεθνές περιβάλλον.
Όλοι το ξέρουμε -είτε το λέμε είτε όχι- ότι η έκρηξη της ακρίβειας οφείλεται, πρωτίστως, στη ραγδαία άνοδο που καταγράφουν οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου, των πρώτων υλών και των βασικών τροφίμων· οφείλεται στη ραγδαία οικονομική επιδείνωση που έχει ξεσπάσει σε παγκόσμιο επίπεδο και, αναπόφευκτα, εισάγεται και στη χώρα μας.
Η αύξηση στις τιμές των εισαγωγών τον περασμένο Απρίλιο έφθασε στο 8,4%, ενώ ακόμη μεγαλύτερη (30%) ήταν η αύξηση στα εισαγόμενα ενεργειακά αγαθά.
Εξίσου εμφανές είναι και το γεγονός ότι ο πληθωρισμός στην Ελλάδα (4,9% τον περασμένο Μάιο) παραμένει σε υψηλά για την Ευρωζώνη επίπεδα. Έτσι, αποδεικνύεται ότι πολλά από τα αίτιά του είναι και χρόνια και ενδογενή· είναι τα «γρανάζια» των στρεβλώσεων που είχαν οδηγήσει σε ολιγοπωλιακές καταστάσεις, αντί σε υγιή ανταγωνισμό.
Συμπερασματικά, υπάρχει ραγδαία αύξηση της ακρίβειας σε παγκόσμιο επίπεδο, που επηρεάζει σοβαρά και τη χώρα μας. Όμως, υπάρχουν και χρόνιες παθογένειες στην εσωτερική αγορά, που εκδηλώνονται ακόμα πιο έντονα σε δύσκολους καιρούς. Αυτή είναι η πραγματικότητα! Και σ’ αυτή την πραγματικότητα, οφείλουμε να σχεδιάζουμε και να δρούμε ρεαλιστικά, υπεύθυνα, με την έγνοια στους συμπολίτες μας που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, αλλά και με προσοχή, ώστε να εξισορροπούνται οι πολλοί και αλληλοσυγκρουόμενοι παράγοντες που συνδιαμορφώνουν τις οικονομικές εξελίξεις.
Όλοι οι διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί, ολόκληρη η Ευρωπαϊκή Ένωση, όλα τα κράτη-μέλη της συνομολογούν ότι το πρόβλημα είναι εξαιρετικά δύσκολο: πλήττονται, στο σύνολό τους, οι εθνικές οικονομίες· πλήττονται όχι μόνο οι οικονομικά ασθενέστεροι, αλλά και τα μεσαία οικονομικά στρώματα· πλήττονται και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Χρειάζονται, λοιπόν, μέτρα που δεν θα τροφοδοτήσουν ακόμη περισσότερο τον πληθωρισμό, γιατί θα έχουν τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα.
Χρειάζονται μέτρα που δεν θα πλήξουν ακόμη περισσότερο την ανάπτυξη, γιατί, χωρίς να δώσουν λύση στην ακρίβεια, θα προκαλέσουν έκρηξη ανεργίας.
Χρειάζονται μέτρα που να μην οδηγούν σε δημοσιονομική εκτροπή, γιατί, πέρα από τις δεσμεύσεις μας, υπάρχει ο κίνδυνος αποδυνάμωσης της οικονομίας.
Χρειάζεται, όμως, και κάτι ακόμη: χρειάζεται η συνδρομή του πολίτη στην κοινή προσπάθεια. Μ’ αυτή την προσέγγιση, ορίσαμε και ακολουθούμε συγκεκριμένες πολιτικές αρχές:
1) δίχτυ ασφαλείας στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες·
2) αταλάντευτη προσήλωση στην αναπτυξιακή δυναμική του Τόπου·
3) μεταρρυθμίσεις απέναντι στις χρόνιες παθογένειες της εσωτερικής αγοράς·
4) πρωτοβουλίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο·
5) συμμαχία πολίτη και Πολιτείας.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η Ελλάδα μπήκε στον 21ο αιώνα με συσσωρευμένα προβλήματα στο Κράτος και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, στην οικονομία και την αναπτυξιακή διαδικασία, στην κοινωνία και την καθημερινότητα του πολίτη. Το 2004 το δημόσιο χρέος ξεπερνούσε το σύνολο του ΑΕΠ, και το έλλειμμα ήταν υπερδιπλάσιο του ανωτάτου ορίου της ΟΝΕ.
Οι κοινωνικές και περιφερειακές ανισότητες έδιναν θλιβερή ευρωπαϊκή πρωτιά στην Ελλάδα. Η φτώχεια απλωνόταν σε περισσότερο από το ένα πέμπτο της κοινωνίας. Η ανεργία ξεπερνούσε το 11% του ενεργού πληθυσμού. Ο πληθωρισμός εξελισσόταν με ρυθμούς σχεδόν διπλάσιους της Ευρωζώνης.
Ξεκινήσαμε χωρίς καθυστερήσεις συγκροτημένη μεταρρυθμιστική στρατηγική, με απώτερο στόχο την εξυγίανση της οικονομίας, τη διασφάλιση βιώσιμης ανάπτυξης, την αντιμετώπιση των πολλών και μεγάλων κοινωνικών προβλημάτων.
Έχοντας την ανεργία και την ακρίβεια στο στόχαστρο των επιδιώξεών μας, κινηθήκαμε και κινούμαστε σε τρεις, καίριας σημασίας, άξονες:
Άξονας πρώτος: Η διασφάλιση βιώσιμης ανάπτυξης σε ένα υγιές δημοσιονομικό περιβάλλον. Προωθήσαμε μεταρρυθμίσεις και δημιουργήσαμε νέα αναπτυξιακά εργαλεία για την προσέλκυση μεγάλων επενδύσεων, τη στήριξη της επιχειρηματικότητας του Έλληνα, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και την ενίσχυση της ελκυστικότητας της Χώρας. Στόχος μας ήταν και είναι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, η μεγέθυνση του παραγόμενου πλούτου, η αύξηση και η δικαιότερη κατανομή του κοινωνικού μερίσματος.
Άξονας δεύτερος: Η αναδιάρθρωση της αγροτικής οικονομίας και ο προσανατολισμός της στις ανάγκες του μέλλοντος. Στροφή σε νέες καλλιέργειες, ανάπτυξη της «άλλης γεωργίας», συστήματα ολοκληρωμένης διαχείρισης, προγράμματα τυποποίησης και μεταποίησης, στήριξη για τη δημιουργία ισχυρών αγροτικών οργανώσεων.
Άξονας τρίτος: Ενίσχυση του υγιούς ανταγωνισμού και προστασία του πολίτη-καταναλωτή.
Προχωρήσαμε στη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου για τη λειτουργία της αγοράς, με σειρά δράσεων. Θυμίζω το νόμο για την ενίσχυση του υγιούς ανταγωνισμού, την ενεργοποίηση της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή, τη θεσμοθέτηση του Συνηγόρου του Καταναλωτή, τα μέτρα ενάντια στο παραεμπόριο, την ενίσχυση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, τη δημιουργία Εθνικού Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας και Ανάπτυξης.
Οι μεταρρυθμίσεις που προωθήσαμε θωράκισαν, σε σημαντικό βαθμό, την οικονομία μας, διασφάλισαν υψηλούς αναπτυξιακούς ρυθμούς και δρομολόγησαν τόσο τη μείωση της ανεργίας, όσο και τη συρρίκνωση του πληθωρισμού.
Η ανεργία από το 11,3% το Μάρτιο του 2004 περιορίστηκε στο 8,3% το 2007, και η διαφορά του πληθωρισμού από αυτόν της Ευρωζώνης μειώθηκε από το 1,3% στο 0,9%. Σπάσαμε το φαύλο κύκλο της απραξίας και ανοίξαμε δρόμους για στέρεες λύσεις. Οι εξελίξεις δικαίωσαν τη στρατηγική μας και έδειξαν ξεκάθαρα την ανάγκη εντατικής συνέχισης των μεταρρυθμίσεων.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, από τις αρχές του χρόνου οι διεθνείς οικονομικές εξελίξεις άρχισαν να προσλαμβάνουν χαρακτηριστικά παρατεταμένης κρίσης. Ολόκληρος ο κόσμος μπήκε σε μια εξαιρετικά βεβαρημένη περίοδο, γεμάτη αβεβαιότητες και σοβαρές οικονομικές αναταράξεις. Τα αίτια είναι πολλά:
Η αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, η δυναμική ανάπτυξη πληθυσμιακά μεγάλων χωρών, η αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες των λαών τους είχαν ως αποτέλεσμα μια ραγδαία αυξανόμενη ζήτηση ενεργειακών πόρων, πρώτων υλών και βασικών αγροτικών προϊόντων.
Οι εξελίξεις αυτές, σε συνδυασμό με τα διεθνή κερδοσκοπικά «παιχνίδια», προκάλεσαν πρώτ’ απ’ όλα αλυσιδωτές εκρήξεις στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου. Από τα 26 δολάρια το βαρέλι, που ήταν το 2003, ξεπέρασε τα 135 δολάρια σήμερα. Η στροφή μεγάλου μέρους των καλλιεργειών στα βιοκαύσιμα, αλλά και οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, συνέβαλαν στη μείωση της παραγωγής βασικών τροφίμων αλλά και στην περαιτέρω αύξηση του κόστους τους.
Όλα αυτά -αυξημένη ζήτηση, αυξημένο κόστος, μειωμένη παραγωγή και διεθνής κερδοσκοπία- δρομολόγησαν, σε παγκόσμιο επίπεδο, ραγδαία άνοδο στις τιμές βασικών αγροτικών προϊόντων, που μόνο σε έναν χρόνο έφτασε στο 54%. Η διεθνής τιμή του ρυζιού, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ανέβηκε κατά 153%, του σιταριού 72%, του καλαμποκιού 48%, των ελαίων 84%.
Στις δυσμενείς αυτές εξελίξεις προστέθηκε, από τον περασμένο Αύγουστο, και η χρηματοπιστωτική κρίση στις Ηνωμένες Πολιτείες, που μετέφερε παντού τους κραδασμούς της. Ξέσπασε, έτσι, σε παγκόσμιο επίπεδο μια ραγδαία οικονομική επιδείνωση: πολλές αναπτυσσόμενες χώρες βιώνουν τη μεγαλύτερη επισιτιστική κρίση που γνώρισε η ανθρωπότητα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο· σε ολόκληρο τον κόσμο οι ρυθμοί ανάπτυξης μειώνονται· σε όλες τις χώρες η ακρίβεια εξελίσσεται σε μείζον οικονομικό και κοινωνικό ζήτημα· συμπιέζεται η οικονομική δραστηριότητα και δυσχεραίνεται η εκτέλεση κρατικών προϋπολογισμών.
Στην Ευρωζώνη οι ρυθμοί ανάπτυξης, από το 2,8% το 2006, εκτιμώνται στο 1,7% για το 2008, ενώ ο πληθωρισμός από το 1,8%, που ήταν στην αρχή του 2007, έφτασε στο 3,7% τον περασμένο Μάιο -διπλασιάστηκε μέσα σε δεκαπέντε μήνες και κατέγραψε ιστορικό ρεκόρ από τη σύσταση της ΟΝΕ. Στη Γαλλία κατέγραψε ρεκόρ δεκαεπταετίας, στο Βέλγιο ρεκόρ εικοσιπενταετίας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγκάστηκε να αναθεωρήσει, προς το δυσμενέστερο, τις προβλέψεις της τόσο για την ανάπτυξη όσο και για τον πληθωρισμό. Η Παγκόσμια Τράπεζα, ο Οργανισμός Διατροφής και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης υπογραμμίζουν ότι ο πληθωρισμός εξελίσσεται στο μεγαλύτερο πρόβλημα για ολόκληρο τον κόσμο.
Όλα αυτά, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, καταδεικνύουν ότι η έξαρση της ακρίβειας είναι πρόβλημα όχι μόνο ιδιαίτερα έντονο αλλά και εξαιρετικά δύσκολο, για ολόκληρο τον κόσμο. Εξίσου βέβαιο είναι ότι επηρεάζονται ακόμη περισσότερο οι χώρες που καθυστέρησαν στην προώθηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων. Και αυτό φαίνεται καθαρά: Ο πληθωρισμός στη χώρα μας τον περασμένο Μάιο ήταν κατά 30% υψηλότερος από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης· όμως λίγα χρόνια πρωτύτερα, έως το 2003, ήταν σχεδόν διπλάσιος του μέσου όρου της Ευρωζώνης. Υπήρξε δηλαδή στα τέσσερα προηγούμενα χρόνια σταδιακή γεφύρωση της διαφοράς, και αυτό αποδεικνύει την ορθότητα των πολιτικών που εφαρμόζουμε.
Το γενικό συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο: Η σημερινή έκρηξη της ακρίβειας οφείλεται πρωτίστως στη ραγδαία επιδείνωση του διεθνούς περιβάλλοντος. Τα υψηλότερα ωστόσο ποσοστά που καταγράφονται στη χώρα μας, σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, οφείλονται σε χρόνιες αδυναμίες της εσωτερικής αγοράς. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Και την πραγματικότητα αυτή δεν μπορεί ούτε να την κρύβουμε ούτε να τη βλέπουμε με παραμορφωτικούς φακούς· δεν ωφελούν ούτε οι ωραιοποιήσεις ούτε οι υπερβολές.
Υπάρχουν πράγματι προϊόντα που πωλούνται στον τόπο μας ακριβότερα απ’ ό,τι σε άλλες χώρες. Υπάρχουν, όμως, και κάποια άλλα που πωλούνται φθηνότερα. Υπάρχουν προϊόντα που διακινούνται μονοπωλιακά ή ολιγοπωλιακά. Υπάρχουν κρούσματα κερδοσκοπίας και αθέμιτες πρακτικές από μεσάζοντες, τόσο στις εισαγωγές όσο και στη διακίνηση αγροτικών προϊόντων. Υπάρχουν τομείς και κλάδοι όπου δεν λειτουργεί αποτελεσματικά ο υγιής ανταγωνισμός. Υπάρχει σε πολλές περιπτώσεις ανεπάρκεια αγροτικών προϊόντων, γεγονός που σημαίνει είτε μειωμένη προσφορά είτε εισαγωγές ακριβότερων προϊόντων. Υπάρχει -το πιστοποιούν όλα τα στοιχεία έως το 2004- και μια νοοτροπία ατιμωρησίας, που εμπεδώθηκε πριν από πολλά χρόνια, μέσα από την ανυπαρξία ελέγχων και κυρώσεων.
Όλα αυτά είναι ζητήματα που απαιτούν συνέχιση των μεταρρυθμίσεων στο Κράτος και στην αναπτυξιακή διαδικασία. Απαιτούν αλλαγές απέναντι στις στρεβλώσεις της αγοράς, στα μονοπώλια, στα ολιγοπώλια. Απαιτούν ακόμη μεγαλύτερη ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών απέναντι στα φαινόμενα της κερδοσκοπίας και της αισχροκέρδειας. Απαιτούν ακόμη ενεργότερη συστράτευση των πολιτών.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, από τον περασμένο Φεβρουάριο, μπροστά στην εντεινόμενη πίεση του διεθνούς περιβάλλοντος, αναπτύξαμε συγκροτημένη δέσμη πρόσθετων μέτρων και ξεκινήσαμε τη σταδιακή ενεργοποίησή τους.
Σε ό,τι αφορά τις εισαγωγές, δώσαμε έμφαση στην αποτροπή τόσο της παράνομης ελληνοποίησης εισαγόμενων αγαθών, όσο και της επιβολής υψηλότερων τιμών σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Θεσπίστηκαν και προωθούνται, για το σκοπό αυτό, κατάλληλα μέτρα.
Σε ό,τι αφορά τα αγροτικά προϊόντα, επενδύουμε πρωτίστως στην οργάνωση των αγροτών, που μπορεί να βάλει φραγμό στην ασυδοσία ορισμένων μεσαζόντων. Ενισχύουμε τους συλλογικούς φορείς των αγροτών, τις συνεταιριστικές οργανώσεις και τις ομάδες παραγωγών, για να δράσουν σε δύο κατευθύνσεις: Να συγκρατήσουν το κόστος παραγωγής εξασφαλίζοντας μαζικές προμήθειες εφοδίων, αλλά και να ιδρύσουν σύγχρονες μεταποιητικές και τυποποιητικές μονάδες, ώστε να διαθέτουν την παραγωγή τους απευθείας στις κεντρικές και τις λαϊκές αγορές. Για τον ίδιο σκοπό, διασφαλίζονται σε όλες τις ομάδες παραγωγών θέσεις στις κεντρικές αγορές.
Σε ό,τι αφορά τη διακίνηση και τη διάθεση κάθε λογής προϊόντων, είναι αιτία στρεβλώσεων οι συναλλαγές που δεν γίνονται με διαφάνεια. Είναι κερδοσκοπία οι συναλλαγές παραγωγών και εμπόρων σε πλασματικές τιμές. Είναι αισχροκέρδεια η διαφορετική τιμή από το ράφι στο ταμείο. Απαντούμε με συγκεκριμένα μέτρα που αφορούν στην καθιέρωση δίγραμμης επιταγής για τις συναλλαγές παραγωγών και εμπόρων, την αναγραφή των εκπτώσεων στα τιμολόγια, τη θεσμοθέτηση Μητρώων Παραγωγών και Συσκευαστηρίων, τη δημιουργία Παρατηρητηρίου Τιμών.
Σε ό,τι αφορά τους ελέγχους τιμών, ανώτατες τιμές, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, μπορεί να καθορίζονται μόνο για ορισμένα είδη, που διατίθενται σε χώρους στους οποίους δεν μπορεί να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός. Αυτό έγινε και θα συνεχίσει να γίνεται. Πέραν των ελέγχων που ήδη διενεργούνται, δημιουργείται τώρα και Υπηρεσία Εποπτείας της Αγοράς, με ελεγκτική, κοστολογική και τιμοληπτική αποστολή, αλλά και με δυνατότητα επιβολής αυστηρών κυρώσεων. Είναι, επίσης, στο οπλοστάσιο της Επιτροπής Ανταγωνισμού αυστηρές κυρώσεις σε επιχειρήσεις που στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό. Προτείναμε επιπλέον τη συνταγματική κατοχύρωση της Επιτροπής, ώστε να ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο την αυτοτέλεια και την αποτελεσματικότητά της. Είχαμε ωστόσο -και σ’ αυτή την περίπτωση- την αρνητική στάση της Αντιπολίτευσης.
Το είπαμε, όμως, και το επαναλαμβάνω: Έχουμε και τη δυνατότητα και τη βούληση να προχωρήσουμε στις αλλαγές και τις μεταρρυθμίσεις που θέλησε να υπονομεύσει η Αντιπολίτευση. Καταρτίζεται ήδη νομοσχέδιο για την αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας της Επιτροπής Ανταγωνισμού, την απαγκίστρωσή της από γραφειοκρατικές διαδικασίες, την επικέντρωσή της σε υποθέσεις με ιδιαίτερη σημασία.
Πήραμε και θα πάρουμε όποια άλλα μέτρα χρειαστούν. Η προσπάθεια συνεχίζεται· η μάχη δεν πρόκειται να σταματήσει.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, αναμφίβολα σημαντικό ρόλο στο μέτωπο της ακρίβειας ασκεί η λειτουργία του Κράτους και του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Απόφασή μας είναι να συνεχίσουμε τις μεταρρυθμίσεις μακριά από δογματισμούς και ιδεοληψίες, με στόχο το συλλογικό συμφέρον.
Συνεχίζεται η εξυγίανση και η εμπέδωση της διαφάνειας στις ΔΕΚΟ, έτσι ώστε να μην παράγουν ελλείμματα, να βελτιώνουν τις υπηρεσίες που παρέχουν, να ανταποκρίνονται στις επιταγές του υγιούς ανταγωνισμού.
Συνεχίζεται η εφαρμογή της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής, με σημαντικά αποτελέσματα: οι ηλεκτρονικές συναλλαγές με τις εφορίες ξεπέρασαν το 2007 τα 4,5 εκατομμύρια, γεγονός που σημαίνει εξοικονόμηση 10 εκατομμυρίων παραγωγικών ωρών για τις υπηρεσίες, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες.
Συνεχίζονται οι μεταρρυθμίσεις που αφορούν στην απλοποίηση των διαδικασιών για την ίδρυση κάθε επιχείρησης. Είναι, ήδη, γεγονός η αναμόρφωση του δικαίου των Ανωνύμων Εταιρειών, το νέο πλαίσιο αδειοδότησης των μεταποιητικών επιχειρήσεων, η μείωση του κόστους και του χρόνου ίδρυσης των ΕΠΕ.
Παράλληλα, βάζουμε για πρώτη φορά σε εφαρμογή επιχειρησιακό πρόγραμμα Διοικητικής Μεταρρύθμισης, με βασικούς στόχους τη μείωση του γραφειοκρατικού κόστους για τις επιχειρήσεις κατά 25%, αλλά και τη συντόμευση του χρόνου έκδοσης πιστοποιητικών κατά 50%.
Μέρα με τη μέρα χτίζουμε ένα κράτος που πρέπει να είναι αρωγός, και όχι χειραγωγός της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Δημιουργούμε κράτος που δεν θα λειτουργεί ως επιχειρηματίας και μεσάζοντας, αλλά θα ασκεί ουσιαστικό, ρυθμιστικό και ελεγκτικό ρόλο. Δημιουργούμε κράτος που συμβάλλει έμπρακτα στην ενδυνάμωση του υγιούς ανταγωνισμού.
Στη μάχη αυτή, στη μάχη ενάντια στην ακρίβεια -μάχη διαρκείας, μάχη που δεν σταματά-, επιδιώξαμε και επιδιώκουμε μια δυναμική συμμαχία πολίτη και Πολιτείας. Επιδιώκουμε την ανάπτυξη ισχυρής καταναλωτικής συνείδησης· επιδιώκουμε την ενεργοποίηση του καταναλωτή σε ένα κοινό μέτωπο· θέλουμε τον πολίτη ενεργό, ενημερωμένο, συνειδητοποιημένο. Ο πολίτης που επιλέγει είναι το ισχυρότερο ανάχωμα στην ακρίβεια. Επιδιώκουμε, επίσης, τη συμβολή των Μέσων Ενημέρωσης, που πράγματι μπορεί να είναι καταλυτική. Χρειάζεται ωστόσο αποφυγή των γενικεύσεων, που, πολλές φορές, οδηγούν στο αντίθετο αποτέλεσμα. Χρειάζεται σαφής προβολή των αρνητικών εξαιρέσεων, ώστε να καταδικάζονται έμπρακτα από τον πολίτη. Χρειάζεται -πέρα από την καταγγελία- να προβάλλονται και οι περιπτώσεις που μπορεί να αποτελέσουν πρότυπα συμπεριφοράς.
Είμαστε γι’ αυτό αποφασισμένοι να συνεχίσουμε, ακόμη πιο έντονα, τη στήριξη των καταναλωτικών οργανώσεων: Συγκροτήθηκε ήδη και λειτουργεί η επιτροπή για την πιστοποίησή τους· ενθαρρύνεται η ανάπτυξη των δράσεών τους· αυξήθηκε σημαντικά, σχεδόν δεκαπλασιάστηκε μετά το 2004, η χρηματοδότησή τους. Αυτά που λέμε τα κάνουμε, και το αποδεικνύουμε έμπρακτα!
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, με πρωτοβουλίες που ξεκίνησαν κυρίως από την Ελλάδα, το πρόβλημα της ακρίβειας απασχόλησε την προηγούμενη εβδομάδα τη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Από τις αρχές Ιουνίου, με επιστολή μου προς τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πρότεινα να εντάξουμε το θέμα της ακρίβειας στην ημερήσια διάταξη της Συνόδου Κορυφής. Πρότεινα να επικεντρωθούμε σε μία απάντηση που να συνδυάζει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για την περαιτέρω βελτίωση του ανταγωνισμού, καλύτερο ευρωπαϊκό συντονισμό απέναντι στα αίτια που γεννούν τον παγκόσμιο πληθωρισμό, στοχευμένες κοινωνικά μεταβιβάσεις προς τους οικονομικά ασθενέστερους.
Οφείλω να πω ότι, ενώ στη διαπίστωση των προβλημάτων υπήρξε ομοφωνία, στη διαμόρφωση των αποφάσεων υπήρξαν διαφορετικές προσεγγίσεις.
Τελικά, το Συμβούλιο ανέθεσε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει μέτρα για την εξοικονόμηση ενέργειας, τον περιορισμό της πετρελαϊκής εξάρτησης, τον εκσυγχρονισμό των ανανεώσιμων πηγών. Συμφωνήθηκε να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στη στήριξη της γεωργίας και αποφασίστηκε η διάθεση παρεμβατικών αποθεμάτων, η προσωρινή κατάργηση της υποχρεωτικής αγρανάπαυσης, η αύξηση των ποσοστώσεων στο γάλα, ο περιορισμός των εισαγωγικών δασμών στα δημητριακά. Άμεσες ευρωπαϊκές αποφάσεις, σε ό, τι αφορά τις φτωχότερες ομάδες του πληθυσμού, δεν υπήρξαν. Ανατέθηκε, πάντως, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει τη θέσπιση πρόσθετων μέτρων.
Ειδικές αποφάσεις για μέτρα εισοδηματικής ενίσχυσης στους πολίτες που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, αφέθηκαν στη δυνατότητα των κρατών, με μια διπλή επισήμανση: αφενός να είναι στοχευμένα, ώστε να αποφευχθούν στρεβλώσεις στην αγορά, και αφετέρου να μην οδηγούν σε δημοσιονομική εκτροπή.
Οφείλω να πω ότι στην κατεύθυνση αυτή θέλαμε και θέλουμε περισσότερα: Θέλουμε η Ευρώπη να γίνεται ολοένα και πιο κοινωνική, θέλουμε η Ευρώπη να αποκτήσει ισχυρότερα αντανακλαστικά απέναντι σε καταστάσεις που πιέζουν τους πολίτες της. Αυτή είναι η επιλογή μας, αυτή είναι η στόχευσή μας. Η προσπάθειά μας δεν σταματά. Οι παρεμβάσεις μας θα συνεχιστούν και τους επόμενους μήνες.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η Ελλάδα έχει ήδη προχωρήσει στη συγκρότηση Εθνικού Ταμείου Κοινωνικής Συνοχής και σχεδιάζουμε την ενεργοποίησή του τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Απόφασή μας είναι οι στοχευμένες μεταβιβάσεις σε εκείνους που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Απόφασή μας είναι να εξαντλήσουμε για το σκοπό αυτό κάθε όριο αντοχής του Προϋπολογισμού, αλλά και κάθε δυνατότητα αξιοποίησης κοινοτικών πόρων, με την εφαρμογή σχετικών προγραμμάτων.
Δεν λέω -και ούτε το έχω πει ποτέ- ότι έχουμε το κοινωνικό κράτος που θέλουμε· κάναμε όμως και συνεχίζουμε να κάνουμε σημαντικά βήματα.
Θυμίζω ότι, κατά την τριετία 2005-2007, η ετήσια αύξηση του πραγματικού μισθού για τους εργαζόμενους στη χώρα μας ήταν 3%, ενώ στην Ευρωζώνη ήταν 0,3%. Το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξανόταν κατά 4,1% το χρόνο, ενώ στην Ευρωζώνη κατά 1%.
Οι κατώτατες αποδοχές αυξήθηκαν σωρευτικά κατά 7,7%, ενώ στην Ευρωζώνη παρέμειναν στάσιμες.
Θυμίζω ακόμη: τη λύση στο πρόβλημα με τα πανωτόκια· τη χορήγηση εφάπαξ ποσού 2.000 ευρώ στις μητέρες που αποκτούν τρίτο παιδί· τη χορήγηση στις τρίτεκνες οικογένειες του πολυτεκνικού επιδόματος· την αύξηση των αφορολόγητων ορίων και τη σταδιακή μείωση των φορολογικών συντελεστών για τα μεσαία και οικονομικά ασθενέστερα νοικοκυριά· την αναμόρφωση του φόρου γονικών παροχών και κληρονομιών· την απαλλαγή της πρώτης κατοικίας από κάθε φορολογία· τη συγκρότηση και τη λειτουργία Ειδικού Ταμείου Κοινωνικής Αλληλεγγύης για τη στήριξη ανέργων μεγαλύτερης ηλικίας, σε περιοχές με υψηλή ανεργία· την αύξηση –όπως ακριβώς δεσμευτήκαμε- των συντάξεων του ΟΓΑ, του Κατώτατου Επιδόματος Ανεργίας και του ΕΚΑΣ· την κατάργηση του ΛΑΦΚΑ και την επιστροφή όλων των αναδρομικών που ήδη κατεβλήθησαν στους συνταξιούχους.
Συνολικά, οι κοινωνικές μεταβιβάσεις από το 15,6% του ΑΕΠ, που ήταν το 2004, αυξήθηκαν εφέτος στο 17,9%. Είναι πράξη και όχι υπόσχεση δημαγωγίας· είναι έμπρακτη απόδειξη κοινωνικής ευθύνης.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, οι εξελίξεις σε ολόκληρο τον κόσμο καταδεικνύουν, πέρα από κάθε αμφιβολία, ότι η έκρηξη της ακρίβειας είναι παγκόσμιο φαινόμενο, εξαιρετικά πολύπλοκο και δύσκολο στην αντιμετώπισή του. Αυτή είναι η αλήθεια, και η αλήθεια αυτή εκθέτει κάθε απόπειρα ανεύθυνου λαϊκισμού.
Ο ισχυρισμός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης ότι οι αναφορές στη διεθνή συγκυρία δεν είναι τίποτε άλλο παρά μόνον ένα άλλοθι, τάχα, της Κυβέρνησης, αποδεικνύει υποκρισία, ανευθυνότητα, αλλά και ουσιαστική αδιαφορία. Το λέω ευθέως: Εάν σκόπιμα διαστρεβλώνουν, εάν σκόπιμα αρνούνται τα διεθνή δεδομένα, δεν επιχειρούν τίποτε άλλο παρά μόνο να δημαγωγούν. Εάν όμως πιστεύουν αυτά που ισχυρίζονται, εάν πράγματι νομίζουν ότι η έξαρση της ακρίβειας είναι αποκλειστικά και μόνο ελληνικό φαινόμενο, τότε βρίσκονται μακριά, πολύ μακριά από την πραγματικότητα, αποδεικνύουν πως δεν μπορούν να αντιληφθούν τι γίνεται στον κόσμο, δείχνουν ξεκάθαρα πως δεν θέλουν να έχουν καμία συμβολή στην αντιμετώπιση πραγματικών προβλημάτων.
Και κάτι ακόμα: Δεν μπορεί από τη μια να αναγνωρίζονται τα προβλήματα και, από την άλλη, να στηρίζονται τα αίτια που τα δημιουργούν. Δεν μπορεί από τη μια να συνομολογούνται χρόνιες αδυναμίες και, από την άλλη, να επιστρατεύονται εκβιασμοί, με στόχο να μην αλλάξει τίποτα. Δεν μπορεί υπεύθυνες πολιτικές δυνάμεις να κρύβονται πίσω από οργανωμένα συμφέροντα, πίσω από συντεχνίες προνομιούχων και ομάδες βολεμένων, που έστησαν και συνεχίζουν να στήνουν εκβιαστικά μέτωπα απέναντι σε κάθε αναγκαία μεταρρύθμιση. Δεν μπορεί υπεύθυνες πολιτικές δυνάμεις να συμπλέουν με όσους εκμεταλλεύονται τη θέση που κατέχουν προκαλώντας δυσμενείς επιπτώσεις σε βάρος ολόκληρης της κοινωνίας.
Η Ελλάδα δεν συμβιβάζεται πλέον με κατεστημένα συμφέροντα, δεν αιχμαλωτίζεται στο συντηρητισμό των λίγων προνομιούχων, δεν εγκαταλείπει και δεν αναστέλλει τις αλλαγές και τις μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται.
Η δυσμενής διεθνής συγκυρία απαιτεί από όλους αυξημένη αίσθηση κοινωνικής ευθύνης. Όλοι, πολιτικές δυνάμεις, συνδικάτα και επιχειρήσεις, έχουμε χρέος να επιδεικνύουμε σοβαρότητα και υπευθυνότητα, έχουμε χρέος να αποδεικνύουμε στην πράξη ότι ελεύθερη αγορά δεν σημαίνει ασύδοτη αγορά.»
Όλοι το ξέρουμε -είτε το λέμε είτε όχι- ότι η έκρηξη της ακρίβειας οφείλεται, πρωτίστως, στη ραγδαία άνοδο που καταγράφουν οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου, των πρώτων υλών και των βασικών τροφίμων· οφείλεται στη ραγδαία οικονομική επιδείνωση που έχει ξεσπάσει σε παγκόσμιο επίπεδο και, αναπόφευκτα, εισάγεται και στη χώρα μας.
Η αύξηση στις τιμές των εισαγωγών τον περασμένο Απρίλιο έφθασε στο 8,4%, ενώ ακόμη μεγαλύτερη (30%) ήταν η αύξηση στα εισαγόμενα ενεργειακά αγαθά.
Εξίσου εμφανές είναι και το γεγονός ότι ο πληθωρισμός στην Ελλάδα (4,9% τον περασμένο Μάιο) παραμένει σε υψηλά για την Ευρωζώνη επίπεδα. Έτσι, αποδεικνύεται ότι πολλά από τα αίτιά του είναι και χρόνια και ενδογενή· είναι τα «γρανάζια» των στρεβλώσεων που είχαν οδηγήσει σε ολιγοπωλιακές καταστάσεις, αντί σε υγιή ανταγωνισμό.
Συμπερασματικά, υπάρχει ραγδαία αύξηση της ακρίβειας σε παγκόσμιο επίπεδο, που επηρεάζει σοβαρά και τη χώρα μας. Όμως, υπάρχουν και χρόνιες παθογένειες στην εσωτερική αγορά, που εκδηλώνονται ακόμα πιο έντονα σε δύσκολους καιρούς. Αυτή είναι η πραγματικότητα! Και σ’ αυτή την πραγματικότητα, οφείλουμε να σχεδιάζουμε και να δρούμε ρεαλιστικά, υπεύθυνα, με την έγνοια στους συμπολίτες μας που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, αλλά και με προσοχή, ώστε να εξισορροπούνται οι πολλοί και αλληλοσυγκρουόμενοι παράγοντες που συνδιαμορφώνουν τις οικονομικές εξελίξεις.
Όλοι οι διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί, ολόκληρη η Ευρωπαϊκή Ένωση, όλα τα κράτη-μέλη της συνομολογούν ότι το πρόβλημα είναι εξαιρετικά δύσκολο: πλήττονται, στο σύνολό τους, οι εθνικές οικονομίες· πλήττονται όχι μόνο οι οικονομικά ασθενέστεροι, αλλά και τα μεσαία οικονομικά στρώματα· πλήττονται και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Χρειάζονται, λοιπόν, μέτρα που δεν θα τροφοδοτήσουν ακόμη περισσότερο τον πληθωρισμό, γιατί θα έχουν τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα.
Χρειάζονται μέτρα που δεν θα πλήξουν ακόμη περισσότερο την ανάπτυξη, γιατί, χωρίς να δώσουν λύση στην ακρίβεια, θα προκαλέσουν έκρηξη ανεργίας.
Χρειάζονται μέτρα που να μην οδηγούν σε δημοσιονομική εκτροπή, γιατί, πέρα από τις δεσμεύσεις μας, υπάρχει ο κίνδυνος αποδυνάμωσης της οικονομίας.
Χρειάζεται, όμως, και κάτι ακόμη: χρειάζεται η συνδρομή του πολίτη στην κοινή προσπάθεια. Μ’ αυτή την προσέγγιση, ορίσαμε και ακολουθούμε συγκεκριμένες πολιτικές αρχές:
1) δίχτυ ασφαλείας στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες·
2) αταλάντευτη προσήλωση στην αναπτυξιακή δυναμική του Τόπου·
3) μεταρρυθμίσεις απέναντι στις χρόνιες παθογένειες της εσωτερικής αγοράς·
4) πρωτοβουλίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο·
5) συμμαχία πολίτη και Πολιτείας.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η Ελλάδα μπήκε στον 21ο αιώνα με συσσωρευμένα προβλήματα στο Κράτος και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, στην οικονομία και την αναπτυξιακή διαδικασία, στην κοινωνία και την καθημερινότητα του πολίτη. Το 2004 το δημόσιο χρέος ξεπερνούσε το σύνολο του ΑΕΠ, και το έλλειμμα ήταν υπερδιπλάσιο του ανωτάτου ορίου της ΟΝΕ.
Οι κοινωνικές και περιφερειακές ανισότητες έδιναν θλιβερή ευρωπαϊκή πρωτιά στην Ελλάδα. Η φτώχεια απλωνόταν σε περισσότερο από το ένα πέμπτο της κοινωνίας. Η ανεργία ξεπερνούσε το 11% του ενεργού πληθυσμού. Ο πληθωρισμός εξελισσόταν με ρυθμούς σχεδόν διπλάσιους της Ευρωζώνης.
Ξεκινήσαμε χωρίς καθυστερήσεις συγκροτημένη μεταρρυθμιστική στρατηγική, με απώτερο στόχο την εξυγίανση της οικονομίας, τη διασφάλιση βιώσιμης ανάπτυξης, την αντιμετώπιση των πολλών και μεγάλων κοινωνικών προβλημάτων.
Έχοντας την ανεργία και την ακρίβεια στο στόχαστρο των επιδιώξεών μας, κινηθήκαμε και κινούμαστε σε τρεις, καίριας σημασίας, άξονες:
Άξονας πρώτος: Η διασφάλιση βιώσιμης ανάπτυξης σε ένα υγιές δημοσιονομικό περιβάλλον. Προωθήσαμε μεταρρυθμίσεις και δημιουργήσαμε νέα αναπτυξιακά εργαλεία για την προσέλκυση μεγάλων επενδύσεων, τη στήριξη της επιχειρηματικότητας του Έλληνα, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και την ενίσχυση της ελκυστικότητας της Χώρας. Στόχος μας ήταν και είναι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, η μεγέθυνση του παραγόμενου πλούτου, η αύξηση και η δικαιότερη κατανομή του κοινωνικού μερίσματος.
Άξονας δεύτερος: Η αναδιάρθρωση της αγροτικής οικονομίας και ο προσανατολισμός της στις ανάγκες του μέλλοντος. Στροφή σε νέες καλλιέργειες, ανάπτυξη της «άλλης γεωργίας», συστήματα ολοκληρωμένης διαχείρισης, προγράμματα τυποποίησης και μεταποίησης, στήριξη για τη δημιουργία ισχυρών αγροτικών οργανώσεων.
Άξονας τρίτος: Ενίσχυση του υγιούς ανταγωνισμού και προστασία του πολίτη-καταναλωτή.
Προχωρήσαμε στη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου για τη λειτουργία της αγοράς, με σειρά δράσεων. Θυμίζω το νόμο για την ενίσχυση του υγιούς ανταγωνισμού, την ενεργοποίηση της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή, τη θεσμοθέτηση του Συνηγόρου του Καταναλωτή, τα μέτρα ενάντια στο παραεμπόριο, την ενίσχυση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, τη δημιουργία Εθνικού Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας και Ανάπτυξης.
Οι μεταρρυθμίσεις που προωθήσαμε θωράκισαν, σε σημαντικό βαθμό, την οικονομία μας, διασφάλισαν υψηλούς αναπτυξιακούς ρυθμούς και δρομολόγησαν τόσο τη μείωση της ανεργίας, όσο και τη συρρίκνωση του πληθωρισμού.
Η ανεργία από το 11,3% το Μάρτιο του 2004 περιορίστηκε στο 8,3% το 2007, και η διαφορά του πληθωρισμού από αυτόν της Ευρωζώνης μειώθηκε από το 1,3% στο 0,9%. Σπάσαμε το φαύλο κύκλο της απραξίας και ανοίξαμε δρόμους για στέρεες λύσεις. Οι εξελίξεις δικαίωσαν τη στρατηγική μας και έδειξαν ξεκάθαρα την ανάγκη εντατικής συνέχισης των μεταρρυθμίσεων.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, από τις αρχές του χρόνου οι διεθνείς οικονομικές εξελίξεις άρχισαν να προσλαμβάνουν χαρακτηριστικά παρατεταμένης κρίσης. Ολόκληρος ο κόσμος μπήκε σε μια εξαιρετικά βεβαρημένη περίοδο, γεμάτη αβεβαιότητες και σοβαρές οικονομικές αναταράξεις. Τα αίτια είναι πολλά:
Η αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, η δυναμική ανάπτυξη πληθυσμιακά μεγάλων χωρών, η αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες των λαών τους είχαν ως αποτέλεσμα μια ραγδαία αυξανόμενη ζήτηση ενεργειακών πόρων, πρώτων υλών και βασικών αγροτικών προϊόντων.
Οι εξελίξεις αυτές, σε συνδυασμό με τα διεθνή κερδοσκοπικά «παιχνίδια», προκάλεσαν πρώτ’ απ’ όλα αλυσιδωτές εκρήξεις στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου. Από τα 26 δολάρια το βαρέλι, που ήταν το 2003, ξεπέρασε τα 135 δολάρια σήμερα. Η στροφή μεγάλου μέρους των καλλιεργειών στα βιοκαύσιμα, αλλά και οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, συνέβαλαν στη μείωση της παραγωγής βασικών τροφίμων αλλά και στην περαιτέρω αύξηση του κόστους τους.
Όλα αυτά -αυξημένη ζήτηση, αυξημένο κόστος, μειωμένη παραγωγή και διεθνής κερδοσκοπία- δρομολόγησαν, σε παγκόσμιο επίπεδο, ραγδαία άνοδο στις τιμές βασικών αγροτικών προϊόντων, που μόνο σε έναν χρόνο έφτασε στο 54%. Η διεθνής τιμή του ρυζιού, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ανέβηκε κατά 153%, του σιταριού 72%, του καλαμποκιού 48%, των ελαίων 84%.
Στις δυσμενείς αυτές εξελίξεις προστέθηκε, από τον περασμένο Αύγουστο, και η χρηματοπιστωτική κρίση στις Ηνωμένες Πολιτείες, που μετέφερε παντού τους κραδασμούς της. Ξέσπασε, έτσι, σε παγκόσμιο επίπεδο μια ραγδαία οικονομική επιδείνωση: πολλές αναπτυσσόμενες χώρες βιώνουν τη μεγαλύτερη επισιτιστική κρίση που γνώρισε η ανθρωπότητα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο· σε ολόκληρο τον κόσμο οι ρυθμοί ανάπτυξης μειώνονται· σε όλες τις χώρες η ακρίβεια εξελίσσεται σε μείζον οικονομικό και κοινωνικό ζήτημα· συμπιέζεται η οικονομική δραστηριότητα και δυσχεραίνεται η εκτέλεση κρατικών προϋπολογισμών.
Στην Ευρωζώνη οι ρυθμοί ανάπτυξης, από το 2,8% το 2006, εκτιμώνται στο 1,7% για το 2008, ενώ ο πληθωρισμός από το 1,8%, που ήταν στην αρχή του 2007, έφτασε στο 3,7% τον περασμένο Μάιο -διπλασιάστηκε μέσα σε δεκαπέντε μήνες και κατέγραψε ιστορικό ρεκόρ από τη σύσταση της ΟΝΕ. Στη Γαλλία κατέγραψε ρεκόρ δεκαεπταετίας, στο Βέλγιο ρεκόρ εικοσιπενταετίας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγκάστηκε να αναθεωρήσει, προς το δυσμενέστερο, τις προβλέψεις της τόσο για την ανάπτυξη όσο και για τον πληθωρισμό. Η Παγκόσμια Τράπεζα, ο Οργανισμός Διατροφής και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης υπογραμμίζουν ότι ο πληθωρισμός εξελίσσεται στο μεγαλύτερο πρόβλημα για ολόκληρο τον κόσμο.
Όλα αυτά, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, καταδεικνύουν ότι η έξαρση της ακρίβειας είναι πρόβλημα όχι μόνο ιδιαίτερα έντονο αλλά και εξαιρετικά δύσκολο, για ολόκληρο τον κόσμο. Εξίσου βέβαιο είναι ότι επηρεάζονται ακόμη περισσότερο οι χώρες που καθυστέρησαν στην προώθηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων. Και αυτό φαίνεται καθαρά: Ο πληθωρισμός στη χώρα μας τον περασμένο Μάιο ήταν κατά 30% υψηλότερος από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης· όμως λίγα χρόνια πρωτύτερα, έως το 2003, ήταν σχεδόν διπλάσιος του μέσου όρου της Ευρωζώνης. Υπήρξε δηλαδή στα τέσσερα προηγούμενα χρόνια σταδιακή γεφύρωση της διαφοράς, και αυτό αποδεικνύει την ορθότητα των πολιτικών που εφαρμόζουμε.
Το γενικό συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο: Η σημερινή έκρηξη της ακρίβειας οφείλεται πρωτίστως στη ραγδαία επιδείνωση του διεθνούς περιβάλλοντος. Τα υψηλότερα ωστόσο ποσοστά που καταγράφονται στη χώρα μας, σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, οφείλονται σε χρόνιες αδυναμίες της εσωτερικής αγοράς. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Και την πραγματικότητα αυτή δεν μπορεί ούτε να την κρύβουμε ούτε να τη βλέπουμε με παραμορφωτικούς φακούς· δεν ωφελούν ούτε οι ωραιοποιήσεις ούτε οι υπερβολές.
Υπάρχουν πράγματι προϊόντα που πωλούνται στον τόπο μας ακριβότερα απ’ ό,τι σε άλλες χώρες. Υπάρχουν, όμως, και κάποια άλλα που πωλούνται φθηνότερα. Υπάρχουν προϊόντα που διακινούνται μονοπωλιακά ή ολιγοπωλιακά. Υπάρχουν κρούσματα κερδοσκοπίας και αθέμιτες πρακτικές από μεσάζοντες, τόσο στις εισαγωγές όσο και στη διακίνηση αγροτικών προϊόντων. Υπάρχουν τομείς και κλάδοι όπου δεν λειτουργεί αποτελεσματικά ο υγιής ανταγωνισμός. Υπάρχει σε πολλές περιπτώσεις ανεπάρκεια αγροτικών προϊόντων, γεγονός που σημαίνει είτε μειωμένη προσφορά είτε εισαγωγές ακριβότερων προϊόντων. Υπάρχει -το πιστοποιούν όλα τα στοιχεία έως το 2004- και μια νοοτροπία ατιμωρησίας, που εμπεδώθηκε πριν από πολλά χρόνια, μέσα από την ανυπαρξία ελέγχων και κυρώσεων.
Όλα αυτά είναι ζητήματα που απαιτούν συνέχιση των μεταρρυθμίσεων στο Κράτος και στην αναπτυξιακή διαδικασία. Απαιτούν αλλαγές απέναντι στις στρεβλώσεις της αγοράς, στα μονοπώλια, στα ολιγοπώλια. Απαιτούν ακόμη μεγαλύτερη ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών απέναντι στα φαινόμενα της κερδοσκοπίας και της αισχροκέρδειας. Απαιτούν ακόμη ενεργότερη συστράτευση των πολιτών.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, από τον περασμένο Φεβρουάριο, μπροστά στην εντεινόμενη πίεση του διεθνούς περιβάλλοντος, αναπτύξαμε συγκροτημένη δέσμη πρόσθετων μέτρων και ξεκινήσαμε τη σταδιακή ενεργοποίησή τους.
Σε ό,τι αφορά τις εισαγωγές, δώσαμε έμφαση στην αποτροπή τόσο της παράνομης ελληνοποίησης εισαγόμενων αγαθών, όσο και της επιβολής υψηλότερων τιμών σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Θεσπίστηκαν και προωθούνται, για το σκοπό αυτό, κατάλληλα μέτρα.
Σε ό,τι αφορά τα αγροτικά προϊόντα, επενδύουμε πρωτίστως στην οργάνωση των αγροτών, που μπορεί να βάλει φραγμό στην ασυδοσία ορισμένων μεσαζόντων. Ενισχύουμε τους συλλογικούς φορείς των αγροτών, τις συνεταιριστικές οργανώσεις και τις ομάδες παραγωγών, για να δράσουν σε δύο κατευθύνσεις: Να συγκρατήσουν το κόστος παραγωγής εξασφαλίζοντας μαζικές προμήθειες εφοδίων, αλλά και να ιδρύσουν σύγχρονες μεταποιητικές και τυποποιητικές μονάδες, ώστε να διαθέτουν την παραγωγή τους απευθείας στις κεντρικές και τις λαϊκές αγορές. Για τον ίδιο σκοπό, διασφαλίζονται σε όλες τις ομάδες παραγωγών θέσεις στις κεντρικές αγορές.
Σε ό,τι αφορά τη διακίνηση και τη διάθεση κάθε λογής προϊόντων, είναι αιτία στρεβλώσεων οι συναλλαγές που δεν γίνονται με διαφάνεια. Είναι κερδοσκοπία οι συναλλαγές παραγωγών και εμπόρων σε πλασματικές τιμές. Είναι αισχροκέρδεια η διαφορετική τιμή από το ράφι στο ταμείο. Απαντούμε με συγκεκριμένα μέτρα που αφορούν στην καθιέρωση δίγραμμης επιταγής για τις συναλλαγές παραγωγών και εμπόρων, την αναγραφή των εκπτώσεων στα τιμολόγια, τη θεσμοθέτηση Μητρώων Παραγωγών και Συσκευαστηρίων, τη δημιουργία Παρατηρητηρίου Τιμών.
Σε ό,τι αφορά τους ελέγχους τιμών, ανώτατες τιμές, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, μπορεί να καθορίζονται μόνο για ορισμένα είδη, που διατίθενται σε χώρους στους οποίους δεν μπορεί να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός. Αυτό έγινε και θα συνεχίσει να γίνεται. Πέραν των ελέγχων που ήδη διενεργούνται, δημιουργείται τώρα και Υπηρεσία Εποπτείας της Αγοράς, με ελεγκτική, κοστολογική και τιμοληπτική αποστολή, αλλά και με δυνατότητα επιβολής αυστηρών κυρώσεων. Είναι, επίσης, στο οπλοστάσιο της Επιτροπής Ανταγωνισμού αυστηρές κυρώσεις σε επιχειρήσεις που στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό. Προτείναμε επιπλέον τη συνταγματική κατοχύρωση της Επιτροπής, ώστε να ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο την αυτοτέλεια και την αποτελεσματικότητά της. Είχαμε ωστόσο -και σ’ αυτή την περίπτωση- την αρνητική στάση της Αντιπολίτευσης.
Το είπαμε, όμως, και το επαναλαμβάνω: Έχουμε και τη δυνατότητα και τη βούληση να προχωρήσουμε στις αλλαγές και τις μεταρρυθμίσεις που θέλησε να υπονομεύσει η Αντιπολίτευση. Καταρτίζεται ήδη νομοσχέδιο για την αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας της Επιτροπής Ανταγωνισμού, την απαγκίστρωσή της από γραφειοκρατικές διαδικασίες, την επικέντρωσή της σε υποθέσεις με ιδιαίτερη σημασία.
Πήραμε και θα πάρουμε όποια άλλα μέτρα χρειαστούν. Η προσπάθεια συνεχίζεται· η μάχη δεν πρόκειται να σταματήσει.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, αναμφίβολα σημαντικό ρόλο στο μέτωπο της ακρίβειας ασκεί η λειτουργία του Κράτους και του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Απόφασή μας είναι να συνεχίσουμε τις μεταρρυθμίσεις μακριά από δογματισμούς και ιδεοληψίες, με στόχο το συλλογικό συμφέρον.
Συνεχίζεται η εξυγίανση και η εμπέδωση της διαφάνειας στις ΔΕΚΟ, έτσι ώστε να μην παράγουν ελλείμματα, να βελτιώνουν τις υπηρεσίες που παρέχουν, να ανταποκρίνονται στις επιταγές του υγιούς ανταγωνισμού.
Συνεχίζεται η εφαρμογή της Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής, με σημαντικά αποτελέσματα: οι ηλεκτρονικές συναλλαγές με τις εφορίες ξεπέρασαν το 2007 τα 4,5 εκατομμύρια, γεγονός που σημαίνει εξοικονόμηση 10 εκατομμυρίων παραγωγικών ωρών για τις υπηρεσίες, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες.
Συνεχίζονται οι μεταρρυθμίσεις που αφορούν στην απλοποίηση των διαδικασιών για την ίδρυση κάθε επιχείρησης. Είναι, ήδη, γεγονός η αναμόρφωση του δικαίου των Ανωνύμων Εταιρειών, το νέο πλαίσιο αδειοδότησης των μεταποιητικών επιχειρήσεων, η μείωση του κόστους και του χρόνου ίδρυσης των ΕΠΕ.
Παράλληλα, βάζουμε για πρώτη φορά σε εφαρμογή επιχειρησιακό πρόγραμμα Διοικητικής Μεταρρύθμισης, με βασικούς στόχους τη μείωση του γραφειοκρατικού κόστους για τις επιχειρήσεις κατά 25%, αλλά και τη συντόμευση του χρόνου έκδοσης πιστοποιητικών κατά 50%.
Μέρα με τη μέρα χτίζουμε ένα κράτος που πρέπει να είναι αρωγός, και όχι χειραγωγός της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Δημιουργούμε κράτος που δεν θα λειτουργεί ως επιχειρηματίας και μεσάζοντας, αλλά θα ασκεί ουσιαστικό, ρυθμιστικό και ελεγκτικό ρόλο. Δημιουργούμε κράτος που συμβάλλει έμπρακτα στην ενδυνάμωση του υγιούς ανταγωνισμού.
Στη μάχη αυτή, στη μάχη ενάντια στην ακρίβεια -μάχη διαρκείας, μάχη που δεν σταματά-, επιδιώξαμε και επιδιώκουμε μια δυναμική συμμαχία πολίτη και Πολιτείας. Επιδιώκουμε την ανάπτυξη ισχυρής καταναλωτικής συνείδησης· επιδιώκουμε την ενεργοποίηση του καταναλωτή σε ένα κοινό μέτωπο· θέλουμε τον πολίτη ενεργό, ενημερωμένο, συνειδητοποιημένο. Ο πολίτης που επιλέγει είναι το ισχυρότερο ανάχωμα στην ακρίβεια. Επιδιώκουμε, επίσης, τη συμβολή των Μέσων Ενημέρωσης, που πράγματι μπορεί να είναι καταλυτική. Χρειάζεται ωστόσο αποφυγή των γενικεύσεων, που, πολλές φορές, οδηγούν στο αντίθετο αποτέλεσμα. Χρειάζεται σαφής προβολή των αρνητικών εξαιρέσεων, ώστε να καταδικάζονται έμπρακτα από τον πολίτη. Χρειάζεται -πέρα από την καταγγελία- να προβάλλονται και οι περιπτώσεις που μπορεί να αποτελέσουν πρότυπα συμπεριφοράς.
Είμαστε γι’ αυτό αποφασισμένοι να συνεχίσουμε, ακόμη πιο έντονα, τη στήριξη των καταναλωτικών οργανώσεων: Συγκροτήθηκε ήδη και λειτουργεί η επιτροπή για την πιστοποίησή τους· ενθαρρύνεται η ανάπτυξη των δράσεών τους· αυξήθηκε σημαντικά, σχεδόν δεκαπλασιάστηκε μετά το 2004, η χρηματοδότησή τους. Αυτά που λέμε τα κάνουμε, και το αποδεικνύουμε έμπρακτα!
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, με πρωτοβουλίες που ξεκίνησαν κυρίως από την Ελλάδα, το πρόβλημα της ακρίβειας απασχόλησε την προηγούμενη εβδομάδα τη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Από τις αρχές Ιουνίου, με επιστολή μου προς τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πρότεινα να εντάξουμε το θέμα της ακρίβειας στην ημερήσια διάταξη της Συνόδου Κορυφής. Πρότεινα να επικεντρωθούμε σε μία απάντηση που να συνδυάζει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για την περαιτέρω βελτίωση του ανταγωνισμού, καλύτερο ευρωπαϊκό συντονισμό απέναντι στα αίτια που γεννούν τον παγκόσμιο πληθωρισμό, στοχευμένες κοινωνικά μεταβιβάσεις προς τους οικονομικά ασθενέστερους.
Οφείλω να πω ότι, ενώ στη διαπίστωση των προβλημάτων υπήρξε ομοφωνία, στη διαμόρφωση των αποφάσεων υπήρξαν διαφορετικές προσεγγίσεις.
Τελικά, το Συμβούλιο ανέθεσε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει μέτρα για την εξοικονόμηση ενέργειας, τον περιορισμό της πετρελαϊκής εξάρτησης, τον εκσυγχρονισμό των ανανεώσιμων πηγών. Συμφωνήθηκε να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στη στήριξη της γεωργίας και αποφασίστηκε η διάθεση παρεμβατικών αποθεμάτων, η προσωρινή κατάργηση της υποχρεωτικής αγρανάπαυσης, η αύξηση των ποσοστώσεων στο γάλα, ο περιορισμός των εισαγωγικών δασμών στα δημητριακά. Άμεσες ευρωπαϊκές αποφάσεις, σε ό, τι αφορά τις φτωχότερες ομάδες του πληθυσμού, δεν υπήρξαν. Ανατέθηκε, πάντως, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει τη θέσπιση πρόσθετων μέτρων.
Ειδικές αποφάσεις για μέτρα εισοδηματικής ενίσχυσης στους πολίτες που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, αφέθηκαν στη δυνατότητα των κρατών, με μια διπλή επισήμανση: αφενός να είναι στοχευμένα, ώστε να αποφευχθούν στρεβλώσεις στην αγορά, και αφετέρου να μην οδηγούν σε δημοσιονομική εκτροπή.
Οφείλω να πω ότι στην κατεύθυνση αυτή θέλαμε και θέλουμε περισσότερα: Θέλουμε η Ευρώπη να γίνεται ολοένα και πιο κοινωνική, θέλουμε η Ευρώπη να αποκτήσει ισχυρότερα αντανακλαστικά απέναντι σε καταστάσεις που πιέζουν τους πολίτες της. Αυτή είναι η επιλογή μας, αυτή είναι η στόχευσή μας. Η προσπάθειά μας δεν σταματά. Οι παρεμβάσεις μας θα συνεχιστούν και τους επόμενους μήνες.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η Ελλάδα έχει ήδη προχωρήσει στη συγκρότηση Εθνικού Ταμείου Κοινωνικής Συνοχής και σχεδιάζουμε την ενεργοποίησή του τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Απόφασή μας είναι οι στοχευμένες μεταβιβάσεις σε εκείνους που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Απόφασή μας είναι να εξαντλήσουμε για το σκοπό αυτό κάθε όριο αντοχής του Προϋπολογισμού, αλλά και κάθε δυνατότητα αξιοποίησης κοινοτικών πόρων, με την εφαρμογή σχετικών προγραμμάτων.
Δεν λέω -και ούτε το έχω πει ποτέ- ότι έχουμε το κοινωνικό κράτος που θέλουμε· κάναμε όμως και συνεχίζουμε να κάνουμε σημαντικά βήματα.
Θυμίζω ότι, κατά την τριετία 2005-2007, η ετήσια αύξηση του πραγματικού μισθού για τους εργαζόμενους στη χώρα μας ήταν 3%, ενώ στην Ευρωζώνη ήταν 0,3%. Το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξανόταν κατά 4,1% το χρόνο, ενώ στην Ευρωζώνη κατά 1%.
Οι κατώτατες αποδοχές αυξήθηκαν σωρευτικά κατά 7,7%, ενώ στην Ευρωζώνη παρέμειναν στάσιμες.
Θυμίζω ακόμη: τη λύση στο πρόβλημα με τα πανωτόκια· τη χορήγηση εφάπαξ ποσού 2.000 ευρώ στις μητέρες που αποκτούν τρίτο παιδί· τη χορήγηση στις τρίτεκνες οικογένειες του πολυτεκνικού επιδόματος· την αύξηση των αφορολόγητων ορίων και τη σταδιακή μείωση των φορολογικών συντελεστών για τα μεσαία και οικονομικά ασθενέστερα νοικοκυριά· την αναμόρφωση του φόρου γονικών παροχών και κληρονομιών· την απαλλαγή της πρώτης κατοικίας από κάθε φορολογία· τη συγκρότηση και τη λειτουργία Ειδικού Ταμείου Κοινωνικής Αλληλεγγύης για τη στήριξη ανέργων μεγαλύτερης ηλικίας, σε περιοχές με υψηλή ανεργία· την αύξηση –όπως ακριβώς δεσμευτήκαμε- των συντάξεων του ΟΓΑ, του Κατώτατου Επιδόματος Ανεργίας και του ΕΚΑΣ· την κατάργηση του ΛΑΦΚΑ και την επιστροφή όλων των αναδρομικών που ήδη κατεβλήθησαν στους συνταξιούχους.
Συνολικά, οι κοινωνικές μεταβιβάσεις από το 15,6% του ΑΕΠ, που ήταν το 2004, αυξήθηκαν εφέτος στο 17,9%. Είναι πράξη και όχι υπόσχεση δημαγωγίας· είναι έμπρακτη απόδειξη κοινωνικής ευθύνης.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, οι εξελίξεις σε ολόκληρο τον κόσμο καταδεικνύουν, πέρα από κάθε αμφιβολία, ότι η έκρηξη της ακρίβειας είναι παγκόσμιο φαινόμενο, εξαιρετικά πολύπλοκο και δύσκολο στην αντιμετώπισή του. Αυτή είναι η αλήθεια, και η αλήθεια αυτή εκθέτει κάθε απόπειρα ανεύθυνου λαϊκισμού.
Ο ισχυρισμός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης ότι οι αναφορές στη διεθνή συγκυρία δεν είναι τίποτε άλλο παρά μόνον ένα άλλοθι, τάχα, της Κυβέρνησης, αποδεικνύει υποκρισία, ανευθυνότητα, αλλά και ουσιαστική αδιαφορία. Το λέω ευθέως: Εάν σκόπιμα διαστρεβλώνουν, εάν σκόπιμα αρνούνται τα διεθνή δεδομένα, δεν επιχειρούν τίποτε άλλο παρά μόνο να δημαγωγούν. Εάν όμως πιστεύουν αυτά που ισχυρίζονται, εάν πράγματι νομίζουν ότι η έξαρση της ακρίβειας είναι αποκλειστικά και μόνο ελληνικό φαινόμενο, τότε βρίσκονται μακριά, πολύ μακριά από την πραγματικότητα, αποδεικνύουν πως δεν μπορούν να αντιληφθούν τι γίνεται στον κόσμο, δείχνουν ξεκάθαρα πως δεν θέλουν να έχουν καμία συμβολή στην αντιμετώπιση πραγματικών προβλημάτων.
Και κάτι ακόμα: Δεν μπορεί από τη μια να αναγνωρίζονται τα προβλήματα και, από την άλλη, να στηρίζονται τα αίτια που τα δημιουργούν. Δεν μπορεί από τη μια να συνομολογούνται χρόνιες αδυναμίες και, από την άλλη, να επιστρατεύονται εκβιασμοί, με στόχο να μην αλλάξει τίποτα. Δεν μπορεί υπεύθυνες πολιτικές δυνάμεις να κρύβονται πίσω από οργανωμένα συμφέροντα, πίσω από συντεχνίες προνομιούχων και ομάδες βολεμένων, που έστησαν και συνεχίζουν να στήνουν εκβιαστικά μέτωπα απέναντι σε κάθε αναγκαία μεταρρύθμιση. Δεν μπορεί υπεύθυνες πολιτικές δυνάμεις να συμπλέουν με όσους εκμεταλλεύονται τη θέση που κατέχουν προκαλώντας δυσμενείς επιπτώσεις σε βάρος ολόκληρης της κοινωνίας.
Η Ελλάδα δεν συμβιβάζεται πλέον με κατεστημένα συμφέροντα, δεν αιχμαλωτίζεται στο συντηρητισμό των λίγων προνομιούχων, δεν εγκαταλείπει και δεν αναστέλλει τις αλλαγές και τις μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται.
Η δυσμενής διεθνής συγκυρία απαιτεί από όλους αυξημένη αίσθηση κοινωνικής ευθύνης. Όλοι, πολιτικές δυνάμεις, συνδικάτα και επιχειρήσεις, έχουμε χρέος να επιδεικνύουμε σοβαρότητα και υπευθυνότητα, έχουμε χρέος να αποδεικνύουμε στην πράξη ότι ελεύθερη αγορά δεν σημαίνει ασύδοτη αγορά.»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου